Gastrointestinal Kanal Hareketleri
Gastrointestinal kanalda 2 tip hareket meydana gelir. a- ilerletici hareketler, kanal içindeki gıdaları sindirim ve emilim için uygun hızda ileri doğru hareket ettirir. b- karıştırıcı hareketler, barsak içeriğinin karışmasını sağlar.
İlerletici Hareketler (Peristaltizm)
Gl kanalın temel itici hareketi peristaltizmdir. Peristaltizm, lümen içeriği tarafından barsak duvarının gerilmesi ile başlayan refleks bir yanıttır ve özofagustan rektuma kadar gastrointestinal yolun bütün bölgelerinde oluşur. Gerim çoğunlukla uyarının arkasındaki bölgede sirküler kasılmaya, önünde ise gevşemeye neden olur. Kasılma dalgası oral bölgeden kaudal bölgeye doğru yayılır. Bu yayılma esnasında da lümen içeriği 2-25 cm/sn'lik bir hızla iletilir. Peristaltik aktivite barsaktaki otonomik girdi ile azaltılabilir veya çoğaltılabilir, fakat ekstrinsek innervasyondan bağımsızdır. Barsak içeriğinin ilerlemesi barsağın bir parçasının çıkarılması ve orijinal şekli ile yerine yeniden dikilmesi ile bloke edilemez, ancak çıkarılan parça yerine dikilmeden önce ters çevrilirse bloklanma gerçekleşir. Peristaltizm enterik sinir sisteminin entegre aktivitesi için mükemmel bir örnektir. Gl kanalın herhangi bir yerinde myenterik pleksus gelişmemişse peristaltizm bu bölgede çok yavaşlar. Myenterik pleksusun kolinerjik uçlarını paralize etmek için atropin uygulanırsa peristaltizm çok azalır hatta bloke olur. Yani; etkin peristaltizm için myenterik pleksus gerekir. Bu nedenle komplekse myenterik refleks veya peristaltik refleks adı verilir. Persitaltizmin peristaltik refleks ile beraber anüse doğru ilerlemesine "barsak kanunu" denir.
Duvarın tetikleyici gerimi, kalsitonin gen ilişkili polipeptid (CGRP) içeren nöronlar tarafından algılanır; uyarının arka bölgesindeki kasılma dalgası asetilkolin ve P maddesi tarafından, uyarının ön bölgesindeki gevşeme ise vazoaktif intestinal polipeptid (VIP) tarafından üretilir.
Karıştırıcı Hareketler
Karıştırıcı hareketler sindirim sisteminin farklı bölgelerinde tamamen farklıdır. Özellikle sfinkter alanlarında, barsak içeriğinin ileri doğru hareketinin bloke edildiği yerlerde peristaltik dalgalar içeriği iletmekten ziyade çalkalayarak karışmasını sağlarlar.
Başka zamanlarda da barsak duvarında birkaç santimetrede bir lokal kontraksiyonlar oluşur. Bunların süresi 5-30 sn. kadardır, daha sonra barsağın başka bir noktasında yeni kontraksiyonlar oluşur. Böylece parçalanma işi yapılmış olur.
GASTOİNTESTİNAL DOLAŞIM (BARSAK KAN AKIMI)
Mide, barsak, karaciğer, pankreas ve dalağın kanı aortanın dallarından sağlanır. Kan akımı bir seri paralel devreler halinde düzenlenmiş olup barsaklar ile pankreastan gelen kanın tamamı portal ven aracılığı ile karaciğere boşalmaktadır.
Sindirim olayı sırasında barsak kan akımı, barsak hareketlerinin barsak damarlarına yaptığı pompa etkisi ve lokal refleksler yoluyla artırılır. Barsak kan akımı çoğunlukla genel kan basıncından bağımsızdır. Bir barsak felci veya bir barsak tıkanması kan akımını gittikçe tıkar ve artan barsak gazları (CO2, metan, H2S vs.) basıncı yükselterek barsak kanalının şişmesine sebep olur. Buda sonunda intralüminal basıncın yükselmesine ve kan akımının durmasına neden olur. Barsaktan resorbe edilmiş maddeler içeren venöz kan vena porta üzerinden karaciğere gelir. Resorbe edilmiş yağların bir kısmı da barsak lenf damarlarına alınır ve karaciğere uğramadan büyük dolaşıma karışır.
Yemeklerden sonra splanik kan akımı artar buda sindirim ürünlerinin kanaldan uzaklaştırılmasını kolaylaştırır. Ayrıca sindirim ve absorbsiyon için gerekli ek enerji için O2 ve besin maddeleri sağlar.[1]
Kaynaklar
[1] Prof. Dr. Sena ERDAL, "Sindirim Sistemi Fizyolojisi", (ders notu), Cumhuriyet üniversitesi Tıp Fakültesi, Mart, 2007.
Gastrointestinal kanalda 2 tip hareket meydana gelir. a- ilerletici hareketler, kanal içindeki gıdaları sindirim ve emilim için uygun hızda ileri doğru hareket ettirir. b- karıştırıcı hareketler, barsak içeriğinin karışmasını sağlar.
İlerletici Hareketler (Peristaltizm)
Gl kanalın temel itici hareketi peristaltizmdir. Peristaltizm, lümen içeriği tarafından barsak duvarının gerilmesi ile başlayan refleks bir yanıttır ve özofagustan rektuma kadar gastrointestinal yolun bütün bölgelerinde oluşur. Gerim çoğunlukla uyarının arkasındaki bölgede sirküler kasılmaya, önünde ise gevşemeye neden olur. Kasılma dalgası oral bölgeden kaudal bölgeye doğru yayılır. Bu yayılma esnasında da lümen içeriği 2-25 cm/sn'lik bir hızla iletilir. Peristaltik aktivite barsaktaki otonomik girdi ile azaltılabilir veya çoğaltılabilir, fakat ekstrinsek innervasyondan bağımsızdır. Barsak içeriğinin ilerlemesi barsağın bir parçasının çıkarılması ve orijinal şekli ile yerine yeniden dikilmesi ile bloke edilemez, ancak çıkarılan parça yerine dikilmeden önce ters çevrilirse bloklanma gerçekleşir. Peristaltizm enterik sinir sisteminin entegre aktivitesi için mükemmel bir örnektir. Gl kanalın herhangi bir yerinde myenterik pleksus gelişmemişse peristaltizm bu bölgede çok yavaşlar. Myenterik pleksusun kolinerjik uçlarını paralize etmek için atropin uygulanırsa peristaltizm çok azalır hatta bloke olur. Yani; etkin peristaltizm için myenterik pleksus gerekir. Bu nedenle komplekse myenterik refleks veya peristaltik refleks adı verilir. Persitaltizmin peristaltik refleks ile beraber anüse doğru ilerlemesine "barsak kanunu" denir.
Duvarın tetikleyici gerimi, kalsitonin gen ilişkili polipeptid (CGRP) içeren nöronlar tarafından algılanır; uyarının arka bölgesindeki kasılma dalgası asetilkolin ve P maddesi tarafından, uyarının ön bölgesindeki gevşeme ise vazoaktif intestinal polipeptid (VIP) tarafından üretilir.
Karıştırıcı Hareketler
Karıştırıcı hareketler sindirim sisteminin farklı bölgelerinde tamamen farklıdır. Özellikle sfinkter alanlarında, barsak içeriğinin ileri doğru hareketinin bloke edildiği yerlerde peristaltik dalgalar içeriği iletmekten ziyade çalkalayarak karışmasını sağlarlar.
Başka zamanlarda da barsak duvarında birkaç santimetrede bir lokal kontraksiyonlar oluşur. Bunların süresi 5-30 sn. kadardır, daha sonra barsağın başka bir noktasında yeni kontraksiyonlar oluşur. Böylece parçalanma işi yapılmış olur.
GASTOİNTESTİNAL DOLAŞIM (BARSAK KAN AKIMI)
Mide, barsak, karaciğer, pankreas ve dalağın kanı aortanın dallarından sağlanır. Kan akımı bir seri paralel devreler halinde düzenlenmiş olup barsaklar ile pankreastan gelen kanın tamamı portal ven aracılığı ile karaciğere boşalmaktadır.
Sindirim olayı sırasında barsak kan akımı, barsak hareketlerinin barsak damarlarına yaptığı pompa etkisi ve lokal refleksler yoluyla artırılır. Barsak kan akımı çoğunlukla genel kan basıncından bağımsızdır. Bir barsak felci veya bir barsak tıkanması kan akımını gittikçe tıkar ve artan barsak gazları (CO2, metan, H2S vs.) basıncı yükselterek barsak kanalının şişmesine sebep olur. Buda sonunda intralüminal basıncın yükselmesine ve kan akımının durmasına neden olur. Barsaktan resorbe edilmiş maddeler içeren venöz kan vena porta üzerinden karaciğere gelir. Resorbe edilmiş yağların bir kısmı da barsak lenf damarlarına alınır ve karaciğere uğramadan büyük dolaşıma karışır.
Yemeklerden sonra splanik kan akımı artar buda sindirim ürünlerinin kanaldan uzaklaştırılmasını kolaylaştırır. Ayrıca sindirim ve absorbsiyon için gerekli ek enerji için O2 ve besin maddeleri sağlar.[1]
Kaynaklar
[1] Prof. Dr. Sena ERDAL, "Sindirim Sistemi Fizyolojisi", (ders notu), Cumhuriyet üniversitesi Tıp Fakültesi, Mart, 2007.
Site Kurucusu
0Awesome Comments!