Paperclip (Ataç) Harekatı



Paperclip (Ataç) Harekatı

Paperclip (Ataç) Harekatı, ABD askeri istihbarat servisinin II. Dünya Savaşının sonu ve sonrasında Nazi Almanya'sından önemli bilim adamlarının ülke dışına kaçırılması operasyonunun kod adıdır.[1]
Osenberg Listesi

Almanya'nın Sovyetler Birliğini işgal etmesini öngören Barbarossa Harekatının başarısız olmasından sonra Almanya'nın stratejik konumu kötü durumdadır çünkü özellikle silah sanayisi uzun soluklu bir savaş için hazır değildir. Almanya 1943 baharından itibaren ordudaki tüm bilim adamlarını toplayarak araştırma ve geliştirme işlerine başlatır. O zamana kadar makine mühendislerini şoför, bilim adamlarını hizmetli, matematikçileri kantinci olarak kullanan Naziler tüm bilim adamlarını biraraya toplarlar. Toplanan kişiler öncelikle ideolojik olarak Nazilerce güvenilir olup olmamalarına göre tasnif edilecektir. Elemeyi Hannover Üniversitesi mezunu mühendis Werner Osenberg yaptığı için oluşan listeye onun adı verilecektir. Mart 1945'de Osenberg listesi müttefiklerin eline geçecek ve ABD'deki Araştırma Geliştirme Enstitüsü Başkanı Binbaşı Robert Staver, başta roket uzmanı Wernher von Braun olmak üzere listedeki tüm isimlerle görüşmek ve istihbarat sağlamak için talimat verir.[1]
Overcast Harekatı

İlk başta sadece bilim adamlarını sorguya çekmek olan amaç daha sonra değişikliğe uğrayarak Almanya'nın dışına çıkarmaya dönüşmüştür. Birçok Nazi bilim adamı Peenemünde'deki Araştırma Merkezinde V-2 roketiyle ilgili görevlidir. Harekatın ilk ismi değiştirilerek Paperclip olacak ve Alman bilim adamları Sovyetler Birliğinin eline geçmeden kaçırılacaktır. Roket ve nükleer fizik alanlarının yanı sıra kimyagerler, doktorlar ve silah uzmanları da Almanya dışına çıkartılacaktır.[1]
Biliminsanları

Aileleriyle beraber kendilerine uygun çalışma ortamı ve dolgun bir ücret teklif edilen 127 bilim adamı Eylül 1945'de teklifi kabul edecektir, en önemli bilim adamları arasında;Wernher von Braun, Erich W. Neubert, Theodore A. Poppel, August Schulze, Eberhard Rees, Wilhelm Jungert ve Walter Schwidetzky bulunmaktadır. İzleyen aylarda da gelişler devam edecektir. 1950'de ise bilim adamlarının ABD'de bulunma durumlarına göre yasal oturma izinleri kesinleştirilecektir. Çok sonraları ise bazı bilim adamlarının savaş sırasında yaptıkları incelenecek ve Arthur Rudolph örneğinde olduğu gibi ülke dışına çıkartılacaktır. Bu durumda olan Hubertus Strughold Nazi insan deneylerinden ötürü savaş suçlusu sayılarak hüküm giyecektir. 86 havacılık ve uzay mühendisi – uzmanı, ele geçirilen Nazi uçak ve ekipmanının olduğu Wright Hava Üssüne gelerek çalışmaya başlar. Elektronik haberleşmeyle ilgili olarak ise fizik alanından Georg Goubau, Gunter Guttwein, Georg Hass, Horst Kedesdy ve Kurt Levovec; kimyacı Profesör Rudolf Brill ve doktorlar Ernst Baars ve Eberhard Both; jeofizikçi Dr. Helmut Weickmann; teknik optik uzmanı Dr. Gerhard Schlesinger; ve elektronik mühendisleri Dr. Eduard Gerber, Richard Guenther ve Hans Ziegler ekibe katılacaktır. Sentetik petrol üretim uzmanı 7 kişi de Louisiana'daki Fischer-Tropsch fabrikasında değerlendirilecektir. 1990 yılına gelindiğinde toplamda 1.600 bilim adamı ABD ve İngiltere'ye gitmiş durumdaydı. Bu insanların patentler ve sanayi üretimi olarak yaptıkları katma değerin 10 milyar dolar mertebesinde olduğu tahmin edilmektedir.[1]


Wernher von Braun

Wernher Magnus Maximilian von Braun, Almanya ve ABD'de roket teknolojinin gelişmesini sağlayan önemli bir bilim adamı. Von Braun, II. Dünya Savaşı'nda Alman roket sanayînin başındaydı. Savaş bittikten sonra Amerikalıların gizli Paperclip Harekâtı ile kaçırılarak ABD'ye götürüldü. Tüm SS geçmişi silinerek Amerikan vatandaşlığına geçirildi. ABD kıtalararası balistik füze programında ve Uzay Yarışı başladıktan sonra Amerikan uzay programında çalıştı. Ay'a insan gönderilmesini sağlayan Apollo projesinin roketi Saturn V, von Braun tarafından tasarlanmıştır.[2]


Sergey Pavloviç Korolyov

Sergey Pavloviç Korolyov (Серге́й Па́влович Королёв), Sovyet roket mühendisi, ABD ile SSCB arasında 1950 ve 1960'larda yaşanan Uzay Yarışı sırasında Sovyet uzay araçlarının baş tasarımcısı. Korolyov, Sovyet uzay programının kilit adamı olmakla birlikte, güvenlik nedenleriyle hayatı boyunca ismi kamuoyundan gizli tutuldu. Korolyov başarılı bir mühendis ve tasarımcı olmasının yanı sıra, iyi bir organizasyoncu ve planlamacı olarak da bilinmektedir. Stalin'in 1938'deki tasfiye hareketinin kurbanı olmuş, birkaç ayı Sibirya'da Gulag'ta olmak üzere altı yıl sürgünde yaşamıştır. Serbest bırakıldıktan sonra Sovyet kıtalararası balistik füze programına katıldı, ardından başmühendis olduğu OKB-1 tasarım bürosunda Sputnik ve Vostok uzay araçlarını tasarladı.

Korolyov'un büyük hayali, Ay'a bir Sovyet uzayadamı göndermekti. Bunun için Soyuz uzaygemisini ve N1 roketini geliştirmeye başladı. Bu projeleri yürütürken ABD'nin yanı sıra kendi ülkesindeki diğer tasarımcılarla da rekabet etmek zorundaydı. Korolyov'un 1966'daki erken ölümü, Sovyetler'in Ay projesine büyük darbe vurmuştur.Sovyetler, ölümünden sonra Korolyov'un kimliğini ve rolünü kamuoyuna açıklarken, diğer Sovyet tasarımcıların isimlerini gizli tutmaya devam etti. Bu nedenle, Korolyov, uzun süre Sovyet uzay programının arkasındaki tek isim olarak tanındı. Korolyov'un tasarım bürosu tarafından 1960'larda geliştirilen Soyuz uza yaracı, 21. yüzyıl'da hala kullanılmaktadır.[3]


Benzer harekatlar

    1. V-2 Özel Harekatı: V-2 füzesini ve parçalarını ele geçirmek için başlatılmıştır. Ekip Nordhausen'de V-2 parçaları bulmuş ve bunları trenle Erfurt'a göndermiştir.[1] Tüm modern füzelerin atası ve Ay'a gönderilen Saturn V roketinin doğrudan öncüsüdür. Alman Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında müttefik hedeflerine 3.000'den fazla V-2 ateşlenmiştir. V-2'lerin inşasında çalışırken 20.000 kişi ölmüş, V-2'ler ise 7.000 kişiyi öldürmüştür. Fırlatma sırasında V-2'nin A-4 motoru 65 saniye boyunca kendi gücüyle çalışmakta, daha sonra füze belli bir açıya geldiğinde otomatik olarak kapatılmaktadır. Daha sonra füze, balistik bir yol izleyerek yere düşmektedir.[4]    2. Backfire Harekatı: Cuxhaven'de yapılan roket deneylerine dair bilgi ve malzeme toplanacaktır.
    3. JCS Emir No.1067/14: 26 Nisan 1946 günü General Eisenhower yayınladığı emirde bilimsel, endüstriyel ve diğer alanlarda bulunan bilgi, belge, plan, kayıt vb belgelerin doğrudan komuta merkezlerine iletilmesini ve bu işlerle ilgilenen bilim adamlarının gözaltına alınarak istihbarat için kullanılmasını emretmiştir.
    4. Proje 63: Havacılık sektöründe kriz durumu varken eski Nazi bilim adamlarının Lockheed, Martin Marietta gibi savunma sanayi kuruluşlarında kolaylıkla işe sokulmalarının sağlanması.
    5. Alsos Harekatı: Alman nükleer sırlarının, nükleer malzemelerinin ve bu alanda çalışan personelinin ele geçirilmesi.
    6. TICOM: Alman şifreleme uzmanlarının toplanması projesi.
    7. Surgeon Harekatı: Alman havacılık uzmanlarının Sovyetler Birliğinin eline geçmesini önlemek için İngiltere'nin uyguladığı plan.[1]
Kültürel etkileri

    1. "Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb", filmindeki ana karakter ABD için çalışan eski bir Nazi'dir.
    2. X-Files dizisinin "Paper Clip" bölümünde birçok hayali Nazi bilim adamı bulunmaktadır.
    3. 2006 yapımı The Good Shepherd Alman bilim adamları için ABD ve Sovyetler Birliğinin rekabetini anlatmaktadır.
    4. The Good German filminde Amerikan savaş muhabiri yanlışlıkla kendisini Overcast Harekatının içersinde bulur.[1]
Önemli isimler

    1. Roket teknolojisi: Rudi Beichel, Magnus von Braun, Wernher von Braun, Walter Dornberger, Werner Dahm, Konrad Dannenberg, Kurt H. Debus, Ernst R. G. Eckert, Krafft Arnold Ehricke, Otto Hirschler, Hermann H. Kurzweg, Fritz Mueller, Gerhard Reisig, Georg Rickhey, Arthur Rudolph, Ernst Stuhlinger, Werner Rosinski, Eberhard Rees, Bernhard Tessmann
    2. Havacılık ve Uzay: Alexander Martin Lippisch, Hans von Ohain, Hans Multhopp, Kurt Tank, Willy Messerschmitt
    3. Tıp: Walter Schreiber, Kurt Blome, Hubertus Strughold, Hans Antmann
    4. Elektronik: Hans Ziegler, Kurt Lehovec, Hans Hollmann, Johannes Plendl
    5. İstihbarat: Reinhard Gehlen [1]
Konuyla ilgili yazılmış olan eserler

    1. Yves Beon.Planet Dora. Westview Press, 1997.
    2. John Gimbel, "Science Technology and Reparations: Exploitation and Plunder in Postwar Germany", Stanford University Press, 1990.
    3. Linda Hunt, "U.S. Coverup of Nazi Scientists", Bulletin of the Atomic Scientists. April, 1985.
    4. Linda Hunt, Arthur Rudolph of Dora and NASA, Moment 4, 1987 (Yorkshire Campaign for Nuclear Disarmament)
    5. Matthias Judt; Burghard Ciesla, "Technology Transfer Out of Germany After 1945" Harwood Academic Publishers, 1996.
    6. John Gimbel "U.S. Policy and German Scientists: The Early Cold War", Political Science Quarterly, Vol. 101, No. 3 (1986), pp. 433–51
    7. Clarence G., Lasby "Project Paperclip: German Scientists and the Cold War" Scribner (February 1975) ISBN 0689705247
    8. Christopher Simpson, "Blowback: America's Recruitment of Nazis and Its Effects on the Cold War", New York: Weidenfeld & Nicolson, 1988.
    9. Wolfgang W. E. Samuel, "American Raiders: The Race to Capture the Luftwaffe's Secrets", University Press of Mississippi, 2004
    10. Koerner, Steven T., "Technology Transfer from Germany to Canada after 1945: A Study in Failure?", Comparative Technology Transfer and Society - Volume 2, Number 1, April 2004, pp. 99-124
    11. C. Lester Walker, "Secrets By The Thousands", Harper's Magazine. October 1946
    12. John Farquharson, "Governed or Exploited? The British Acquisition of German Technology, 1945–48", Journal of Contemporary History, Vol. 32, No. 1 (Jan., 1997), pp. 23–42
    13. 1995 Human Radiation Experiments Memorandum: Post-World War II Reccruitment of German Scientists—Project Paperclip
    14. Employment of German scientists and technicians: denial policy UK National archives releases March 2006.[1]
Kaynaklar

[1] http://tr.wikipedia.org/wiki/Paperclip_Harekatı
[2] http://tr.wikipedia.org/wiki/Wernher_von_Braun
[3] http://tr.wikipedia.org/wiki/Sergey_Korolyov
[4] http://tr.wikipedia.org/wiki/V-2_füzesi