Türbe, mezar ve adak

Sual: (Türbe, hattâ mermerden mezar yapmak caiz olmadığı gibi, türbedeki zat için adak adamak, orada namaz kılmak da caiz değildir. Bunlar ölüye tapmak olur. Ölüye tapmak da şirktir) diyenler oluyor. Mezar ve türbe yapmanın şirkle ne ilgisi olabilir ki?
CEVAP
Türbe, oda demektir. Eshab-ı kiram, Resulullah efendimizi, hazret-i Ebu Bekir’i ve hazret-i Ömer’i oda içine defnettiler. Türbe, ölüye tapınmak için yapılmaz. Ona sevgi ve saygı göstermek, okumaya ve dua etmeye gelenleri yağmurdan, güneşten korumak için yapılmaktadır. (M. Nasihat)

Muhammed bin Hanefiyye, Abdullah bin Abbas’ı defnedince, kabri üzerine çadır kurdu. Ziyaretçiler, üç gün bu çadırda okudular.(Mecmaul-enhür)
Âlimlerin, velilerin kabirleri üzerine türbe yapmak, onları cahillerin hakaretlerinden korumak içindir. (Keşf-ün-nur)

İslâm âlimlerinden Tahir Muhammed Süleyman Mâlikî diyor ki: Şeyh Advî, (Kabirler üzerine türbe yapmak, şu dört şartla caiz olur) dedi:
1- Kabir yeri, meyyitin mülkü olmalı.
2- Türbede bid’at işlenmemeli.
3- Türbeler, zevk ve övünme vasıtası olmamalı.
4- Kabirdeki veliye alamet niyetiyle yapılmalı. (Zahiretül-fıkhil-kübra)

Eshab-ı kiram, herkesin rızasıyla Resulullah’ı ve iki halifesini bina içine defnettiler. Onların sözbirliğinin dalalet olmadığı, dinde senet olduğu hadis-i şerifle bildirilmektedir.

Büyük İslam âlimi İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki: Resulullah'ın ve Şeyhayn’ın odaya defnedilmelerine itiraz eden hiç kimse olmadı. Bunun için, (Kabirler üzerine basmayın!), (Ölülerinize saygısızlık etmeyin!) emirlerini yerine getirmek için ve yasak edilmiş olmadıkları için, bunların sonradan yapılmaları bid’at olmaz. Salihlerin, evliya zatların kabirlerine, Eshab-ı kiram gibi saygılı olabilmek için, üzerlerine örtü serilmesi, türbe yapılması da, bunun gibi caiz oldu. Büyük âlim Abdülgani Nablusî, (Keşf-ün-nur) kitabında, bunu uzun anlatmaktadır. (Dürr-ül-muhtar haşiyesi) 

İlk türbe hücre-i saadettir. Resulullah efendimiz, Âişe validemizin odasında vefat edince bu odaya defnedildiler. Hazret-i Ebu Bekir’le hazret-i Ömer de, bu türbe içinde defnedildiler. Eshab-ı kiramdan hiçbiri, buna mâni olmadı ve sözbirliği hâsıl oldu.

Evliyanın kabirlerine örtü, sarık koymak, üzerlerine türbe yapmak, cahilleri, gâfilleri edepli, terbiyeli yapacağı için caizdir. Onların mübarek ruhları, kabirlerinde hazır olurlar. Burada edepli, terbiyeli bulunanlar, ruhlarından feyz, bereket alırlar. Sanduka, türbe yapmak, örtü, sarık koymak, ölüler için değildir. Dirilerin edepli olarak feyz almaları, istifade etmeleri içindir. Görülüyor ki, bunlar, ölü için değil, diriler için yapılmaktadır.

Evliyaya türbe yapmak caizdir. (Cami-ul fetâvâ, Keşf-ün-nur, Üsul-i erbea)
Her mümin, uykuda mümin olduğu gibi, öldükten sonra da mümindir. Bunun gibi Peygamber, öldükten sonra da Peygamberdir. Çünkü Peygamber olan ve iman sahibi olan ruhtur. İnsan ölünce, ruhunda bir değişiklik olmaz. (Umdet-ül-itikad)
İnsan, sadece beden değildir. Beden, ruhun konak yeridir. Kıymetli olan, ev değil, evde oturanlardır. O hâlde insan ruh demektir. Cebrail aleyhisselam, Peygamber efendimize insan şeklinde görünürdü. Cebrail aleyhisselam insan şeklinden çıkarak, kendi şekline girince, ruh gibi olunca, yok oluyor denilemez. Şekil değiştirdi denilir. İnsan ruhu da, bunun gibidir. İnsan ölünce, ruhu bir âlemden başka âleme geçmektedir. Ruhun böyle değişikliğe uğraması, kerametinin kalmayacağını göstermez. (Cami-ul fetâvâ)
Öldükten sonra da, evliya zatlara hürmet etmek lazımdır. Böylece, ruhlarından feyz alınır. İnsanın kalbi temizlenir. Ziyarete gelenlerin bu kabrin bir veli mezarı olduğunu anlayarak, saygı göstermeleri için ve ziyaret edenin soğuktan, sıcaktan, yağmurdan, yırtıcı hayvandan korunması için, evliyanın kabirleri üzerine türbe yapmak caiz, hattâ lazımdır. Türbe, veli için değil, ziyarete gelen diriler için yapılmaktadır.(M. Nasihat)