III. Tutmes'in Anıtları

III. Tutmes'in Anıtları

Harika eserler bırakan firavunlardan biri de Tutmes III'tür (Thutmose III). M.Ö. 1504-1447 yılalrı arasında hükümdarlık yapan bu firavunun Karnak'ta yaptırdığı muhteşem tapınaktan ve kendisine ait heykellerden başka, diktirdiği taşlar da harika eserler arasında yer alıyor. Bu dikilitaşalrdan bir tanesi, hâlen İstanbul'da, Sultanahmet Meydanı'ndadır. Babası Tutmes II'nin anısına dikilen bu taşta, Tutmes III'ün kendi zaferleri anlatılır. Bizans İmparatoru Büyük Teodos, 390 yılında bu taşı Mısır'dan getirterek İstanbul'da bugünki yerine diktirmişti.

Taş, 4 cephelidir. Üzerinde ayrı bir şekil içinde, Tutmes III'ün diz çökerek tanrı Amon-RA'ya bir kurban sunduğu görülür.

Pembe granitten yapılan taşın kaidesinin boyutları, 2,75 x 2.20 metre, yüksekliği ise 30 metredir. Taşın üzerindeki hiyeroglif yazıların tercümesi şöyledir;



Güney Yüzü

Boğa gibi kuvvetli, gökteki tanrı Ra gibi hâkimiyeti sonsuz, iki ülke taçlarının hâkimi, Teb'li Horus! Şanlı, debdebeli altın Horus! Yukarı ve Aşağı Mısır kralı tanrı Ra tarafından seçilmiş Men-Heper-Ra! (Tutmes III'ün ünvânı) RA gibi ebedî hayata kavuşsun diye her iki ülkenin sahibi olan babası Amon-RA için pembe granitten ve uçları elektrumdan dikilitaşları anıt olarak yontturdu.

Batı Yüzü

Yukarı Mısır'ın tâcına sahip olan Horus; (Yani tanrılaşan firavun). RA'nın sevgilisi, Yukarı ve Aşağı Mısır kralı, her iki ülke taçlarının sahibi. Tanrıça Maat'tan taç giyen, her iki ülkenin sevgilisi, RA'nın ta kendisi olan Men-Heper-RA. İki ülkeyi de itaati altına alan zaferlerin sahibi. O, ülkesinin sınırlarını dünyanın boynuna doğru en uç yeri olan Naharina'ya (Fırat-Dicle arası) kadar uzattı. (Alt tarafı kırık...)

Doğu Yüzü

Horus, gerçeğin içinde doğan kuvvetli boğa. Yukarı ve Aşağı Mısır kralı, RA tarafından yaratılan Men-Heper-Ra. Ordusunun başında zaferler kazanarak Naharina'ya gitti. Orada çok insan öldürdü. (Alt tarafı kırık...)

Kuzey Yüzü

Horus! Boğa gibi kuvvetli, RA'nın sevgilisi, Yukarı ve Aşağı Mısır kralı Men-Heper-RA. RA tarafından büyütüldü. Tanrı Aton, onu tanrı anası Net'in kollarında kral olmak üzere yetiştirdi. O, bütün ülkeleri zaptetti. Muhteşem bayramlar, şölenler düzenledi. (Alt tarafı kırık...)

Görüldüğü gibi Tutmes III, daha yaşarken tanrılaştırılmış, en büyük Mısır tanrısı RA'nın seviyesine çıkarılmış bulunuyor.^[1]

Kaynaklar

[1] Refik Özdek, Harikalar Ansiklopedisi, "III. Tutmes'in Anıtları", Tercüman Gazetesi, Gençlik Yayınları, İst. s.22, 214.