ASALA Terör Örgütü

ASALA Terör Örgütü

ASALA (Ermenice: Õ€Õ¡ÕµÕ¡Õ½Õ¿Õ¡Õ¶Õ« Õ¡Õ¦Õ¡Õ¿Õ¡Õ£Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ°Õ¡Õµ Õ£Õ¡Õ²Õ¿Õ¶Õ« Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯ Hayastani Azatagrut'yan Hay Gaghtni Banak) Arapça: ïºï»Ÿïº ï»´ïº¶ ﺍﻻﺭﻣﻨﻲ ﺍﻟﺴﺮﻱ ﻟﺘﺤﺮﻳﺮ ﺍﺭﻣﻴﻨﻴﺎ) Ermeni terör örgütü.

"Ermenistan'ın Özgürlüğü için Gizli Ermeni Ordusu" anlamına gelen İngilizce "Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia" tamlamasının kısaltmasıdır. Bağımsız bir Ermenistan'ın kurulması ve 1915 yılında gerçekleştiği iddia edilen Ermeni soykırımının kabul ettirilmesi için çalışmıştır.

1975 yılında Lübnan'daki iç savaş esnasında, Beyrut şehrinde, sempatizan Filistinlilerin yardımı ile kuruldu ^[1]. Agop Agopyan ve Agop Tarakçıyan tarafından kurulmuştur ^[2]. Fransa ve Yunanistan Asala'nın üsleri olmuştur.



"Terörist örgüt" olarak tanınması

ASALA, batılı birçok ülkede görsel ve yazılı basında "terörist" kelimesi ile birlikte anılsa da ve eylemleri "terörist eylem" olarak nitelendirilse de ABD'nin hazırladığı "Yabancı Terörist Örgütler (Foreign Terrorist Organisations)" listesine ve "Ülkeye Girişi Yasak Olan Teröristler (US Terrorist Exclusion List)" listesine , Birleşik Krallık'ın "Yasadışı Gruplar (UK Proscribed Group)" listesine, Avustralya'nın, Kanada'nın, Avrupa Birliği'nin ve Rusya'nın "Tanımlanmış Gruplar (Specified Groups)" listelerine dahil değildir. ^[2]

Eylemleri

ASALA 70'li ve 80'li yılların en çok tanınan, en iyi organize olmuş, en verimli çalışan Ermeni terörist grubudur. ^[2]

Ermeni teröründe, Türkiye'deki iç huzursuzluğun zirveye çıktığı 1979 yılından itibaren büyük bir artış gözlenmeye başlanmıştır. Ermeni teröristler, 21 ülkenin 38 kentinde, 39'u silahlı, 70'i bombalı, biri de işgal şeklinde olmak üzere toplam 110 terör olayı gerçekleştirmişlerdir. Bu saldırılarda 42 diplomatımız ile 4 yabancı hayatını kaybederken, 15 Türk ve 66 yabancı uyruklu kişi de yaralanmıştır. ^[3]

ASALA'ya mal edilen saldırılar farklı kaynaklarda değişiklikler arz etmektedir. Amerikan hükümet kaynaklarına göre 1968'den günümüze ASALA, 84 olayda 299 kişiyi yaralamış 46 kişiyi öldürmüştür ^[2].

Paris'te Türk Hava Yollarını bombalayan örgüt üyelerine 30 ay ceza verilmiştir. 1983 Temmuz'unda gerçekleşen Orly Havaalanı katliamında 8 kişiyi öldürüp 52 kişiyi yaralamışlardır.

ASALA, kendi milliyetçi hedeflerinin yanısıra Marksizm-Leninizm'i de desteklemiş, benzer eğilimleri olan İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA), PKK/Kongra-Gel/KADEK, ve Kızıl İtalyan Tugayları (Italian Red Brigades) gibi diğer uluslararası terörist örgütler ile işbirliği yapmıştır. ^[2]

1985 ve 1997 yılları arasında ASALA tarafından kayda değer bir terör eylemi gerçekleştirilmemiştir. 1997 yılında Brüksel'deki Türk Konsolosluğu bombalanmış, bir kişi yetkilileri arayarak olayı ASALA'nın gerçekleştirdiğini iddia etmiştir. Bu iddiayı doğrular bir kanıt ele geçirilememiştir. ^[2]

1991'de Ermenistan'ın kurulması ile ASALA en önemli hedefini gerçekleştirmiştir. Eski ASALA teröristleri kendilerine Ermeni hükümeti ve ordusunda yer bulmuşlardır [2]. Uluslararası bir eyleme yönelmeyen teröristlerin şu an Dağlık Karabağ bölgesinde Azeriler ile savaşıyor olmaları ihtimal dahilindedir ^[2]. İşte ASALA'nın eylemlerinden bazıları (1973-1985 arası):

27 Ocak 1973 - T.C. Los Angeles Başkonsolosu Mehmet Baydar ve Konsolos Bahadır Demir, 78 yaşındaki Amerikan uyruklu Ermeni Gurgen (Karakin) Yanikiyan tarafından öldürüldü. Yanikiyan, Baydar ve Demir'i Türk - Ermeni dostluğunu geliştirme bahanesiyle kendi evine yemeğe çağırmıştı.

20 Ocak 1975 - ASALA Beyrut'taki Dünya Kiliseler Birliği Bürosu'na yaptığı bombalı saldırı ile adını duyurdu.ASALA'nın amacı, Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti topraklarında yaşayan Ermenilere soykırım iddiasıyla Türk toprakları üzerinde bir Ermeni devleti kurmaktı.ASALA Ermeni davasın,silahlı mücadele ile sonlanacağını savunmaktaydı.

20 Nisan 1975 - Türkiye'nin Beyrut basın danışmanının otomobili ASALA tarafından bombalandı.

22 Ekim 1975 - Türkiye'nin Viyana büyükelçisi Daniş Tunalıgil, makam odasını basan 3 ASALA'lı terörist tarafından öldürüldü.

24 Ekim 1975- Türkiye'nin Paris büyükelçisi İsmail Erez ve makam şoförü Talip Yener, otomobilin içinde ASALA tarafından öldürüldüler.

2 Haziran 1978 - Madrid'de ASALA'lı teröristlerin düzenlediği saldırı sonucunda, Türkiye büyükelçisi Zeki Kuneralp'in makam arabasında bulunan eşi Necla Kuneralp, emekli Büyükelçi Beşir Balcıoğlu ve şoför öldüler. Büyükelçi araçta bulunmadığı için kurtuldu.

12 Ekim 1979 - Türkiye'nin Hollanda büyükelçisi Özdemir Benler'in oğlu Ahmet Benler ASALA tarafından öldürüldü.

31 Temmuz 1980 - Türkiye'nin Atina büyükelçisi İdari Ateşesi Galip Özmen ASALA tarafından öldürüldü.

4 Mart 1981 - Türkiye'nin Paris büyüleçiliğindeki Çalışma Ataşesi Reşat Moralı ve Din Görevlisi Tecelli Arı, ASALA terör örgütü tarafından öldürüldüler.

28 Ocak 1982 - Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu KEMAL ARIKAN öldürüldü.

5 Mayıs 1982 - Türkiye'nin Boston Fahri Başkonsolosu ORHAN GÜNDÜZ,uğradığı silahlı saldırıda öldü.

7 Ağustos 1982 - 2 ASALA militanının, Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı'nda düzenlediği terörist saldırıda, 2'si güvenlik görevlisi olmak üzere 8 kişi öldü, 72 kişi de yaralandı. Saldırganlardan biri öldürüldü, Levon Ekmekçiyan isimli diğer saldırgan yaralı olarak yakalandı.

9 Mart 1983 - Türkiye'nin Belgrad (Yugoslavya) büyükelçisi Galip Balkar ve makam şoförü Necati Kaya, ASALA töröristleri tarafından öldürüldüler.

14 Temmuz 1983 - Türkiye'nin Brüksel ateşesi Dursun Aksoy, ASALA militanlarınca öldürüldü.

15 Temmuz 1983- Paris'in Orly Havaalanı'nda bulunan THY bürosuna, ASALA militanlarınca bomba atıldı. 8 kişi öldü, 56 kişi yaralandı.

28 Mart 1984 - Türkiye'nin Tahran büyükelçiliğine ASALA militanlarınca saldırı düzenlendi. Askeri Ateşe Yardımcısı İsmail Pamukçu ağır yaralanırken, Başkatip Servet Öktem ise hafif yaralı olarak kurtuldu. İran Polisi 7 Ermeni teröristi yakaladı.

12 Mart 1985 - Türkiye'nin Kanada Büyükelçiliğini basan 3 ASALA militanı, 11 Elçilik personelini rehin aldı. Büyükelçi Coşkun Kırca, ikinci kattan atlarken yaralandı. 5 saat süren operasyon neticesinde teröristler yakalandı. Operasyon esnasında bir Kanadalı Polis hayatını kaybetti. Not:Bu eylemlerde 1 Kanada polisi,22 sivil,6 TC dışişleri görevlisi,1 din adamı,2 polis,1 ASALA militanı toplam 33 kişi öldü,64 sivil,3 TC dışişleri görevlisi 67 kişi yaralandı.Sadece bu eylemlerde:33 kişi öldü,67 kişi yaralandı.

Örgütün hedef seçimi

Hedeflerin dağılım yüzdeleri şu şekildedir ^[2]:

 * Sivil şahıslar ve malları %2
 * Havaalanları ve havayolu şirketleri %34
 * İş yeri %14
 * Diplomatik hedefler %41
 * Basın-yayın %1
 * Dini şahıslar ve kuruluşlar %1
 * Taşımacılık %2
 * Diğer 2%

Dağılışı

1983 Paris Orly Havaalanı saldırısından sonra örgüt birçok ufak gruba bölünmüştür. Zamanla örgüt içi çekişmeler ve anlaşmazlıklar ortaya çıkmış, kurucularından Agop Agopyan öldürülmüş, Ermeni halkından da yeterli destek göremeyip, tarih sahnesinden çekilmiştir. Örgütün çökertilmesinde Milli İstihbarat Teşkilatı etkin rol oynamıştır.

Öldürülen Diplomatlar

Tarih , Şehir / Görev , Adı-Soyadı
27.01.1973, Santa Barbara / Consul General, Mehmet BAYDAR
Santa Barbara / Consul, Bahadır DEMİR
22.10.1975, Vienna / Ambassador, Daniş TUNALIGİL
24.10.1975, Paris / Ambassador, İsmail EREZ
Paris / Driver, Talip YENER
16.02.1976, Beirut / First Secretary, Oktar CİRİT
09.06.1977, Vatican City / Ambassador, Taha CARIM
02.06.1978, Madrid / Ambassador's wife, Necla KUNERALP
Madrid / Retired Ambassador, Beşir BALCIOĞLU
12.10.1979, The Hague / Ambassador's son, Ahmet BENLER
22.12.1979, Paris / Tourism Counsellor, Yılmaz ÇOLPAN
31.07.1980, Athens / Administrative Attache , Galip ÖZMEN
Athens / Administrative Attaché's daughter, Neslihan ÖZMEN
17.12.1980, Sydney / Consul General, Şarık ARIYAK
Sydney / Security Attaché, Engin SEVER
04.03.1981, Paris / Counsellor for Labour Affairs, Reşat MORALI
Paris / Counsellor for Religious Affairs, Tecelli ARI
09.06.1981, Geneva / Secretary, M.Savaş YERGÜZ
24.09.1981, Paris / Security Attaché, Cemal ÖZEN
28.01.1982, Los Angeles / Consul General, Kemal ARIKAN
08.04.1982, Ottawa / Counsellor for Commercial Affairs, Kani GÜNGÖR
04.05.1982, Boston / Honorary Consul General , Orhan GÜNDÜZ
07.06.1982, Lisbon / Administrative Attaché, Erkut AKBAY
27.08.1982, Ottawa /Colonel, Military Attaché, Atilla ALTIKAT
09.09.1982, Bourgas / Administrative Attaché, Bora SÜELKAN
08.01.1983, Lisbon / Administrative Attaché's wife, wounded in the armed assault directed against her husband Erkut Akbay on 07 06 1982, died on 08 01 1983, Nadide AKBAY
09.03.1983, Belgrade / Ambassador, Galip BALKAR
14.07.1983, Brussels / Administrative Attaché, Dursun AKSOY
27.07.1983, Lisbon / Counsellor's wife, Cahide MIHÇIOĞLU
28.04.1984, Teheran / Secretary's wife, Işık YÖNDER
20.06.1984, Vienna / Attaché for Labour Affairs, Erdoğan ÖZEN
19.11.1984, Vienna / International Official, Enver ERGUN
07.10.1991, Athens / Press Attaché, Çetin GÖRGÜ
11.12.1993, Baghdad / Administrative Attaché, Çağlar YÜCEL
04.07.1994, Athens / Embassy Counsellor, Haluk SİPAHİOĞLU ^[1]

Dipnotlar

[1] Paul M. Pitman. Turkey: A Country Study. The Federal Research Division of the Library of Congress, s. 354. (Türkiye: Bir Ülke Hakkında Çalışma, Kongre Kütüphanesinin Federal Araştırma Grubu)
[2] a b c d e f g h i The Memorial Institute for the Prevention of Terrorism (Terörün Engellenmesi için Anıt Enstitüsü), Amerika Anavatan Güvenlik Bakanlığı'na (Department of Homeland Security) ait hükümet sitesi
[3] Şimşir, Bilal, Şehit Diplomatlarımız, Bilgi Yayınevi, Ankara 2000, 2 Cilt.